კომპანიების სახეები და მათი თავისებურებები ლიტვაში
ლიტვა, ევროკავშირის წევრი 2004 წლიდან, განიცადა მნიშვნელოვანი ეკონომიკური განვითარება სსრკ-სგან დამოუკიდებლობის შემდეგ გადასახადები და ხელსაყრელი საკანონმდებლო ბაზა. ლიტვის კანონმდებლობა არეგულირებს რამდენიმე ტიპის კომპანიას, თითოეულს აქვს განსაკუთრებული მახასიათებლები, უპირატესობები და უარყოფითი მხარეები, რომლებიც ადაპტირებულია სხვადასხვა ტიპის საქმიანობაზე. ეს სტატია დეტალურად განიხილავს ლიტვაში კომპანიების ძირითად ტიპებს, მათ თავისებურებებს და თითოეულ სტრუქტურასთან დაკავშირებულ იურიდიულ მოთხოვნებს.
1. კომპანიების იურიდიული ფორმები ლიტვაში
ლიტვა გთავაზობთ რამდენიმე იურიდიულ ფორმას ბიზნესის დასაწყებად, რაც დამოკიდებულია ბიზნესის ზომაზე, პარტნიორების პასუხისმგებლობის დონეზე, საჭირო მინიმალურ კაპიტალზე და სხვა კრიტერიუმებზე. კორპორაციების ყველაზე გავრცელებული ტიპები მოიცავს:
- კერძო შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (Uždaroji Akcinė Bendrovė – UAB)
- სააქციო საზოგადოება (Akcinė Bendrovė – AB)
- ინდივიდუალური საწარმო (Individuali Įmonė – II)
- გენერალური პარტნიორობა (Tikroji Ūkinė Bendrija – TŪB)
- შეზღუდული პარტნიორობა (Komaditinė Ūkinė Bendrija – KŪB)
- უცხოური კომპანიის ფილიალი ან შვილობილი კომპანია
1.1 კერძო შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (UAB)
La UAB (Uždaroji Akcinė Bendrovė) კომპანიის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა ლიტვაში. ეს არის შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება, სადაც აქციონერები პასუხისმგებელნი არიან მხოლოდ კომპანიის ვალებზე მათი შენატანების ოდენობამდე. ეს სტრუქტურა ხელსაყრელია მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის (SMEs) მოქნილობისა და მენეჯმენტის სიმარტივის გამო.
თავისებურებები:
- მინიმალური სააქციო კაპიტალი : მინიმალური კაპიტალი UAB-ის შესაქმნელად არის 2 ევრო.
- აქციონერები : UAB შეიძლება შეიქმნას ერთი ან მეტი ფიზიკური ან იურიდიული პირის მიერ, მაქსიმალური ლიმიტის გარეშე.
- პასუხისმგებლობის ლიმიტი : აქციონერები პასუხისმგებელნი არიან მხოლოდ მათი შენატანების ფარგლებში.
- მმართველობა : UAB-მა უნდა დანიშნოს გენერალური მენეჯერი, ზოგიერთ შემთხვევაში კი დირექტორთა საბჭო, კომპანიის სიდიდის მიხედვით.
- დაბეგვრა : UAB კომპანიები ექვემდებარებიან კორპორატიულ გადასახადს ლიტვაში, დაწესებული 15%. მცირე ბიზნესს, რომელსაც 10-ზე ნაკლები თანამშრომელი ჰყავს და წლიური ბრუნვა 300 000 ევროზე ნაკლებია, შეუძლია ისარგებლოს შემცირებული გადასახადის 5%-ით.
- დივიდენდების განაწილება : დივიდენდების განაწილება შესაძლებელია აქციონერებზე გადასახადების და კანონიერი რეზერვების გამოქვითვის შემდეგ.
უპირატესობები:
- აქციონერთა შეზღუდული პასუხისმგებლობა.
- შექმნისა და მართვის გამარტივებული ფორმალობა.
- ხელსაყრელი საგადასახადო განაკვეთები მცირე ბიზნესისთვის.
ნაკლოვანებები:
- მინიმალური სააქციო კაპიტალის ვალდებულება.
- გარკვეული შეზღუდვები აქციების გადაცემაზე.
1.2 სააქციო საზოგადოება (AB)
La სააქციო საზოგადოება (Akcinė Bendrovė – AB) არის იურიდიული ფორმა, რომელიც შესაფერისია მსხვილი ბიზნესისა და კომპანიებისთვის, რომლებიც ცდილობენ სახსრების მოზიდვას ფინანსურ ბაზრებზე. UAB-ისგან განსხვავებით, AB-ს შეუძლია აქციების გამოშვება საფონდო ბაზარზე.
თავისებურებები:
- მინიმალური სააქციო კაპიტალი : AB-ის შესაქმნელად მინიმალური კაპიტალი არის 25 ევრო.
- აქციონერები : შეიძლება იყოს აქციონერების შეუზღუდავი რაოდენობა, ხოლო აქციები შეიძლება იყოს თავისუფლად ვაჭრობა და გაყიდვა საფონდო ბირჟებზე.
- პასუხისმგებლობის ლიმიტი : აქციონერები პასუხისმგებელნი არიან მხოლოდ მათი შენატანების ფარგლებში.
- მმართველობა : AB-ს უნდა ჰქონდეს დირექტორთა საბჭო და სამეთვალყურეო საბჭო. გარდა ამისა, აუდიტორს მოეთხოვება კომპანიის ანგარიშების აუდიტი.
- დაბეგვრა : რაც შეეხება UAB-ს, კორპორატიული გადასახადი არის 15%, იგივე პირობებით ისარგებლოს შემცირებული განაკვეთით.
- ფონდების მოზიდვა : AB კომპანიებს შეუძლიათ ფულის მოზიდვა აქციებისა და ობლიგაციების გამოშვებით, რაც ხშირად გამოიყენება უფრო დიდი კომპანიების მიერ.
უპირატესობები:
- ფინანსური ბაზრების მეშვეობით სახსრების მოზიდვის შესაძლებლობა.
- აქციონერთა შეზღუდული პასუხისმგებლობა.
- სწრაფი ზრდის შესაძლებლობა აქციების გამოშვებით.
ნაკლოვანებები:
- მაღალი მინიმალური კაპიტალი.
- უფრო რთული მართვის პროცესი, განსაკუთრებით დირექტორთა საბჭოს და გარე აუდიტის საჭიროების გამო.
1.3 ინდივიდუალური საწარმო (II)
L 'ინდივიდუალური საწარმო (Individuali Įmonė – II) ეს არის მარტივი იურიდიული ფორმა, რომელსაც ზოგადად ირჩევენ ინდივიდუალური მეწარმეები, რომლებსაც სურთ თავიანთი ბიზნესის დამოუკიდებლად მართვა. ეს არის სტრუქტურა, რომელიც შესაფერისია ძალიან მცირე ბიზნესისთვის ან ფრილანსერებისთვის.
თავისებურებები:
- Შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა : შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებისგან განსხვავებით, მეწარმე პირადად აგებს პასუხს კომპანიის ვალებზე. მისი პირადი ქონება შეიძლება დაყადაღდეს ვალების დასაფარად.
- მინიმალური კაპიტალი : არ არის საჭირო მინიმალური სააქციო კაპიტალი ინდივიდუალური მეწარმეობის შესაქმნელად.
- მმართველობა : მეწარმე იღებს ყველა მენეჯმენტის გადაწყვეტილებას.
- დაბეგვრა : შემოსავალი ინდივიდუალური მეწარმეიდან იბეგრება მეწარმის პირადი შემოსავალი.
უპირატესობები:
- შექმნისა და მართვის სიმარტივე.
- არ არის საჭირო მინიმალური კაპიტალი.
- სრული ავტონომია გადაწყვეტილების მიღებისას.
ნაკლოვანებები:
- შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა.
- არ არის გამიჯვნა პირად საკუთრებასა და პროფესიულ საკუთრებას შორის.
- შემოიფარგლება მცირე მასშტაბის საქმიანობით.
1.4 საერთო პარტნიორობა (TŪB)
Le გენერალური პარტნიორობა (Tikroji Ūkinė Bendrija – TŪB) არის იურიდიული ფორმა, სადაც ორი ან მეტი პარტნიორი იკრიბება ბიზნესის შესაქმნელად. ყველა პარტნიორი მონაწილეობს კომპანიის მართვაში და პასუხისმგებელია მის ვალებზე.
თავისებურებები:
- Შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა : ყველა პარტნიორი სოლიდარულად აგებს პასუხს კომპანიის ვალებზე.
- სოციალური კაპიტალი : არ არის საჭირო მინიმალური კაპიტალი.
- მმართველობა : გადაწყვეტილებებს იღებენ პარტნიორები, მენეჯმენტი კი ერთობლივია.
- დაბეგვრა : ამხანაგობის მოგება იყოფა პარტნიორებს შორის და თითოეული პარტნიორი იბეგრება მისი წილი მოგებიდან, როგორც პირადი შემოსავალი.
უპირატესობები:
- მინიმალური სააქციო კაპიტალის მოთხოვნა არ არის.
- სიმარტივე მართვასა და შექმნაში.
- იდეალურია მცირე ბიზნესისა და ერთობლივი პროექტებისთვის.
ნაკლოვანებები:
- შეუზღუდავი პირადი პასუხისმგებლობა ყველა პარტნიორისთვის.
- მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები ერთობლივად უნდა იქნას მიღებული, რამაც შეიძლება შეანელოს მართვის პროცესი.
1.5 შეზღუდული პარტნიორობა (KŪB)
Le შეზღუდული პარტნიორობა (Komaditinė Ūkinė Bendrija – KŪB) არის TŪB-ის მსგავსი, მაგრამ ძირითადი განსხვავებებით: არსებობენ როგორც შეუზღუდავად პასუხისმგებელი პარტნიორები, ასევე შეზღუდული პარტნიორები, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან მხოლოდ თავიანთი შენატანების ოდენობით.
თავისებურებები:
- შეზღუდული და შეუზღუდავი პასუხისმგებლობა : შეზღუდული პარტნიორები პასუხისმგებელნი არიან მხოლოდ თავიანთი შენატანების ოდენობით, ხოლო პასუხისმგებელი პარტნიორები აკისრიათ შეუზღუდავი პირადი პასუხისმგებლობა.
- სოციალური კაპიტალი : მინიმალური კაპიტალი არ არის საჭირო, მაგრამ შეზღუდული პარტნიორების შენატანები უნდა იყოს განსაზღვრული.
- მმართველობა : პასუხისმგებელი პარტნიორები მართავენ ბიზნესს, ხოლო შეზღუდული პარტნიორები არ ფლობენ გადაწყვეტილების მიღების უფლებას ყოველდღიურ მენეჯმენტში.
- დაბეგვრა : მოგება ნაწილდება პარტნიორებს შორის მათი წილების მიხედვით და თითოეული პარტნიორი იბეგრება ინდივიდუალურად.
უპირატესობები:
- პასუხისმგებლობების მოქნილი განაწილების საშუალებას იძლევა.
- მინიმალური სააქციო კაპიტალის მოთხოვნა არ არის.
- პასუხისმგებლობის დაცვა შეზღუდული პარტნიორებისთვის.
ნაკლოვანებები:
- პასუხისმგებლობის პარტნიორები პირადად არიან პასუხისმგებელი ვალებზე.
- პასუხისმგებლობისა და უფლებამოსილების განაწილების სირთულე.
1.6 უცხოური კომპანიის ფილიალი ან შვილობილი კომპანია
უცხოურ კომპანიებს ასევე შეუძლიათ დამკვიდრდნენ ლიტვაში ფილიალის ან შვილობილი კომპანიის სახით. ა ფილიალი არ არის განცალკევებული იურიდიული პირი დედა კომპანიისგან, ხოლო ა შვილობილი კომპანია არის კომპანია თავისთავად, იურიდიულად დამოუკიდებელი, მაგრამ აკონტროლებს დედა კომპანიას.
თავისებურებები:
- სუკერსეილი : მას არ აქვს იურიდიული ავტონომია; ფილიალის დავალიანება და ვალდებულება არის დედა კომპანიის.
- ფილიალი : ის იურიდიულად დამოუკიდებელია და დედა კომპანია პასუხისმგებელია მხოლოდ შვილობილი კომპანიის კაპიტალში მონაწილეობის ოდენობით.
- სოციალური კაპიტალი : არ არსებობს სააქციო კაპიტალის მოთხოვნები ფილიალისთვის, მაგრამ შვილობილი კომპანია უნდა აკმაყოფილებდეს მინიმალური კაპიტალის მოთხოვნებს, რომლებიც გამოიყენება მისი კომპანიის ტიპისთვის (მაგ. 2 ევრო UAB-ისთვის).
- დაბეგვრა : ფილიალი იბეგრება ლიტვაში მიღებულ შემოსავალზე, ხოლო შვილობილი კომპანია იბეგრება როგორც ცალკე სუბიექტი.
უპირატესობები:
- ფილიალი საშუალებას გაძლევთ შეამოწმოთ ბაზარი ახალი იურიდიული პირის შექმნის გარეშე.
- შვილობილი კომპანია უზრუნველყოფს უფრო დიდ სამართლებრივ დაცვას დედა კომპანიისთვის.
ნაკლოვანებები:
- ფილიალს არ გააჩნია იურიდიული ავტონომია, რამაც შესაძლოა რისკების წინაშე დააყენოს დედა კომპანია.
- შვილობილი კომპანიის შექმნა უფრო რთულ ფორმალობებს მოიცავს, ვიდრე ფილიალისთვის.
2. კომპანიის ჩამოყალიბების პროცესი ლიტვაში
ლიტვაში კომპანიის დაარსება კარგად განსაზღვრულ პროცესს მოჰყვება, რომელიც მოიცავს რამდენიმე ადმინისტრაციულ და სამართლებრივ ნაბიჯს. აქ არის ძირითადი ნაბიჯები:
- სამართლებრივი ფორმის არჩევანი : ბიზნესის საჭიროებიდან გამომდინარე, UAB-ის, AB-ის ან სხვა სტრუქტურის არჩევა აუცილებელია იურიდიული და საგადასახადო მოთხოვნების დასადგენად.
- კომპანიის სახელის რეგისტრაცია : კომპანიის სახელი უნდა იყოს უნიკალური და შეესაბამებოდეს იურიდიულ მოთხოვნებს. ის უნდა დარეგისტრირდეს ბიზნეს რეესტრში.
- წესდების შედგენა : უნდა იყოს შედგენილი კომპანიის წესდება, რომელშიც მითითებული იქნება მენეჯმენტის სტრუქტურა, აქციონერთა უფლებები და მოვალეობები და სხვა ძირითადი ასპექტები.
- საბანკო ანგარიშის გახსნა : კომპანიის სახელზე უნდა გაიხსნას საბანკო ანგარიში, სადაც განხორციელდება სააქციო კაპიტალი.
- რეგისტრაცია ბიზნეს რეესტრში : კომპანია უნდა იყოს დარეგისტრირებული ბიზნეს რეესტრის ცენტრში. დარეგისტრირების შემდეგ კომპანია იღებს სარეგისტრაციო ნომერს.
- დღგ-ს რეგისტრაცია : თუ კომპანიის ბრუნვა აღემატება 45 ევროს წელიწადში, ის უნდა დარეგისტრირდეს დღგ-ის რეესტრში.
- საგადასახადო და სააღრიცხვო ვალდებულებები : კომპანიამ უნდა შეასრულოს საგადასახადო და სააღრიცხვო ვალდებულებები, მათ შორის კორპორატიული საშემოსავლო გადასახადისა და თანამშრომლებისთვის სოციალური უზრუნველყოფის შენატანების ანგარიშგების ჩათვლით.
3. დასკვნა
ლიტვა გთავაზობთ მოქნილ და მიმზიდველ საკანონმდებლო ბაზას ადგილობრივი და უცხოელი მეწარმეებისთვის. იურიდიული ფორმის არჩევა გადამწყვეტი ნაბიჯია ბიზნესის დასაწყებად და დამოკიდებულია რამდენიმე ფაქტორზე, მათ შორის კომპანიის ზომაზე, კაპიტალის მოთხოვნილებებზე და აქციონერთა პასუხისმგებლობის დონეზე. იქნება მცირე ინდივიდუალური მეწარმეობა თუ დიდი კორპორაცია, თითოეულ ტიპის კომპანიას აქვს კონკრეტული უპირატესობები და გამოწვევები. თითოეული სამართლებრივი სტრუქტურის თავისებურებების გააზრება საშუალებას აძლევს მეწარმეებს აირჩიონ გამოსავალი, რომელიც საუკეთესოდ შეეფერება მათ საჭიროებებს, ადგილობრივი კანონმდებლობის დაცვით.
